Cân điện tử là sản phẩm được sử dụng rộng rãi trong các ứng dụng của nhiều lĩnh vực khác nhau trong đó có ngành y tế để theo dõi sức khỏe người bệnh. Khi sử dụng cân điện tử, nhằm đảm bảo hiệu quả sử dụng thì công tác kiểm định hiệu chuẩn là không thể thiếu. Vậy quy trình kiểm định cân điện tử tiến hành ra sao?
1. Kiểm định cân điện tử
Kiểm định cân điện tử là hoạt động đánh giá sự phù hợp của cân với các yêu cầu về chỉ tiêu kỹ thuật. Qua đó đảm bảo tính chính xác của kết quả đo cũng như sự hiệu quả trong quá trình sử dụng cân điện tử. Kiểm định thường được thực hiện bởi các đơn vị kiểm định có uy tín và có kinh nghiệm trong lĩnh vực này.
2. Lý do cần kiểm định cân điện tử
Có 5 lý do để giải thích vì sao chúng ta cần kiểm định cân điện tử:
- Đảm bảo tính chính xác: Thiết bị đo lường sử dụng phổ biến trong nhiều lĩnh vực từ sản xuất, xây dựng đến y tế và khoa học. Tuy nhiên, để đảm bảo tính chính xác và đáng tin cậy của kết quả đo lường, việc kiểm định thiết bị đo lường là rất quan trọng.
- Đảm bảo sử dụng an toàn: Việc kiểm định cũng giúp đảm bảo rằng thiết bị đo lường được sử dụng đúng cách và an toàn, tránh các tai nạn đáng tiếc. Nếu không kiểm định định kỳ, cân có thể sẽ sai số, ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm hoặc dịch vụ được cung cấp. Ngoài ra, không kiểm định cân điện tử cũng có thể dẫn đến sự cố về an toàn, ví dụ như vận hành không đúng cách, gây hư hỏng hoặc tai nạn cho người sử dụng.
- Xác định sai sót: Giúp xác định các sai sót và phát hiện sớm các lỗi trong quá trình đo lường, giúp đảm bảo tính chính xác và đáng tin cậy của kết quả.
- Tiết kiệm thời gian và chi phí: Kiểm định sử dụng và sửa chữa, giảm thiểu thời gian và chi phí cho việc sửa chữa hoặc thay thế thiết bị.
- Đáp ứng các yêu cầu của pháp luật: Theo quy định của pháp luật Việt Nam, các thiết bị như cân điện tử phải được kiểm định định kỳ để đảm bảo tính chính xác và đáp ứng các yêu cầu đã được ban hành.
3. Quy trình kiểm định cân điện tử
Quy trình kiểm định cân điện tử gồm 5 bước cơ bản:
Bước 1: Kiểm tra tình trạng cân
Kiểm tra xem cân có bị hỏng, bị mòn hay không hoạt động tốt.
Kiểm tra các phần của cân như cảm biến, tủ cân, màn hình hiển thị, nút bấm, cáp kết nối và tất cả các phụ kiện khác.
Bước 2: Kiểm tra độ chính xác của cân
Kiểm tra độ chính xác của cân bằng cách đặt một số trọng lượng chuẩn trên cân và so sánh kết quả với giá trị chuẩn. Nếu kết quả đo lường không chính xác, cân cần được hiệu chuẩn lại để đảm bảo tính chính xác của kết quả đo lường.
Bước 3: Hiệu chuẩn cân
Hiệu chuẩn cân bằng cách điều chỉnh mức độ cân và các thông số khác để đảm bảo tính chính xác của kết quả đo lường. Quy trình hiệu chuẩn bao gồm các bước điều chỉnh thích hợp để cân có thể đáp ứng được các tiêu chuẩn đo lường.
Bước 4: Kiểm định cân
Kiểm định cân bằng cách so sánh kết quả đo lường của cân với giá trị chuẩn được xác định bởi một tổ chức kiểm định độc lập và chấp nhận được. Quá trình kiểm định sẽ đảm bảo tính chính xác của kết quả đo lường và cần được sử dụng theo các tiêu chuẩn đo lường.
Kiểm tra bên ngoài:
- Kiểm tra bên ngoài cân điện tử bao gồm: kiểm tra nhãn mác của cân và vị trí đóng dấu, dán tem kiểm định.
- Kiểm tra nhãn mác cân: cần kiểm tra những nội dung ghi trên nhãn mác. Bao gồm tên hãng sản xuất, số cân, các thông số về max, min, cấp chính xác, điện áp sử dụng.
- Kiểm tra vị trí đóng dấu, dán tem kiểm định: vị trí cần dễ thao tác, không làm thay đổi đặc trưng đo lường của cân.
Kiểm tra kỹ thuật:
- Kiểm tra kỹ thuật bao gồm các thao tác: kiểm tra các chi tiết và lắp ghép, kiểm tra móng cân hoặc bệ cân.
- Kiểm tra các chi tiết và lắp ghép. Cần xem xét các bộ phận tiếp nhận tải (các đầu đo cần cùng chủng loại, được lắp đặt thật chắc chắn, hộp nối có khả năng niêm phong). Bộ phận chỉ thị (số rõ ràng, phím bấm hoạt động trơn tru).
- Kiểm tra móng hoặc bệ cân: móng cân không bị lún, nứt hay đọng nước, bệ cân vững chắc.
Kiểm tra đo lường:
- Kiểm tra tại mức Min hoặc mức 0: xác định sai số, kiểm tra độ động, kiểm tra độ lặp lại
- Kiểm tra với tải đặt lệch tâm: Lần lượt di chuyển một tải trọng khoảng 30% Max. Tới các vị trí giữa và góc của bàn cân, xác định các sai số và ghi kết quả
- Kiểm tra tại các mức cân. Có thể sử dụng phương pháp đầy đủ chuẩn hoặc phương pháp thế chuẩn.
Bước 5: Ghi chép và cấp chứng chỉ kiểm định, hiệu chuẩn cân
Sau khi kiểm định và hiệu chuẩn, kiểm định viên lập đánh giá kết quả của quá trình kiểm định và hiệu chuẩn cân. Chú ý chu kỳ kiểm định của cân là 01 năm.
4. 5 điểm khác biệt giữa hiệu chuẩn và kiểm định
Nhiều người nhầm lẫn giữa hiệu chuẩn và kiểm định. Vì vậy, chúng ta cần làm rõ hai khái niệm này. Hiệu chuẩn và kiểm định là hai khái niệm quan trọng trong lĩnh vực đo lường và kiểm soát chất lượng. Dưới đây là 5 điểm khác biệt chính giữa hiệu chuẩn và kiểm định cân điện tử:
Mục đích:
- Hiệu chuẩn (Calibration): Là quá trình so sánh giữa giá trị đo của thiết bị với giá trị đã biết để đảm bảo độ chính xác của nó.
- Kiểm định (Verification): Là quá trình xác nhận xem thiết bị có đáp ứng được yêu cầu và tiêu chuẩn hay không. Nó chứng minh rằng thiết bị đang hoạt động đúng cách theo cách mà nó được thiết kế.
Thời gian thực hiện:
- Hiệu chuẩn: Thường cần thực hiện theo định kỳ, có thể là hàng ngày, hàng tuần hoặc theo lịch trình khác nhau.
- Kiểm định: Thực hiện ít thường xuyên hơn so với hiệu chuẩn, thường là sau một khoảng thời gian lớn hoặc sau khi thiết bị đã trải qua sửa chữa, bảo trì.
Quy mô đo lường:
- Hiệu chuẩn: Tập trung vào việc đảm bảo độ chính xác của các giá trị đo của thiết bị.
- Kiểm định: Tập trung vào việc xác minh xem thiết bị có đáp ứng được yêu cầu và tiêu chuẩn hay không, thường không tập trung đến việc điều chỉnh lại giá trị đo.
Phương tiện sử dụng:
- Hiệu chuẩn: Thường sử dụng các thiết bị chuẩn có độ chính xác cao để so sánh với thiết bị cần hiệu chuẩn.
- Kiểm định: Thường sử dụng các thiết bị kiểm định để đảm bảo rằng thiết bị đang hoạt động đúng theo quy định.
Kết quả:
- Hiệu chuẩn: Cho ra giá trị độ chính xác của thiết bị và có thể yêu cầu điều chỉnh lại nếu cần thiết.
- Kiểm định: Cho ra kết quả về việc xác minh xem thiết bị đáp ứng được yêu cầu hay không, không nhất thiết yêu cầu điều chỉnh lại.
Lưu ý rằng cả hai quá trình này đều quan trọng để đảm bảo chất lượng và độ chính xác của thiết bị đo lường. Điểm khác biệt lớn nhất giữa việc hiệu chuẩn, kiểm định thiết bị là tính pháp lý. Việc hiệu chuẩn mang tính chất tự nguyện. Kiểm định thì mang tính bắt buộc đối với doanh nghiệp vì không chỉ đảm bảo an toàn mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến việc hoạt động kinh doanh sản xuất của doanh nghiệp
